Jaki jest wpływ światła na percepcję koloru?

Jakie czynniki wpływają na percepcję barw?

Jak kolory widzi ludzkie oko? Widzialne światło składa się z fal o różnych długościach, które odpowiadają za postrzeganie różnych barw. Krótsze fale mają wpływ na widzenie koloru niebieskiego i fioletowego, podczas gdy najdłuższe fale wiążą się z barwami czerwonymi i pomarańczowymi. Pośrodku znajdują się fale odpowiedzialne za widzenie żółtego czy zielonego.

Ludzkie oczy zbudowane są w taki sposób, że reagują na różną długość wspomnianych fal elektromagnetycznych. Komórki światłoczułe (pręciki i czopki) mieszczą się na części oka zwanej siatkówką. Za kolory odpowiadają czopki. Każdy z nas ma trzy rodzaje czopków, z których każdy jest wrażliwy na inny zakres fal elektromagnetycznych. Czopki typu S reagują na światło niebieskie. Czopki typu M — na światło zielone. Czopki typu L — na światło czerwone.

Kiedy światło trafia na siatkówkę, pobudza czopki, a od rodzaju pobudzonych fotokomórek i siły tego pobudzenia zależy to, jaki kolor widzimy. Kiedy pobudzone zostaną głównie czopki typu L, zobaczymy kolor czerwony. Jeśli do oka dotrą fale średniej długości, na bodziec w różnym stopniu zareagują wszystkie czopki. Wtedy zobaczymy jedną z barw pośrednich stworzonych z kombinacji trzech kolorów podstawowych.

Z kolei pobudzenie wszystkich trzech typów czopków w takim samym stopniu spowoduje, że zobaczymy kolor biały. A ciekawostką jest, że oko ludzkie nie ma czopków reagujących na kolor czarny. Czarny nie jest kolorem, a raczej brakiem światła lub całkowitym jego pochłanianiem przez dany obiekt.

Sygnały z siatkówki wysyłane przez czopki docierają do mózgu i to on tworzy w naszej świadomości obraz pełen kolorów.

Jak już pewnie się domyślasz, na percepcję barw w największym stopniu ma wpływ sam człowiek — jego indywidualne cechy psychofizyczne. Przykład? Niektóre wady wzroku, takie jak daltonizm, mogą powodować zaburzenia w widzeniu kolorów. Także z wiekiem zdolność postrzegania kolorów może się pogarszać, szczególnie w przypadku barw niebieskich i fioletowych. Osoby starsze często mają również trudności z rozróżnianiem kolorów w słabym świetle.

Badania sugerują, że kobiety generalnie mają lepszą percepcję kolorów niż mężczyźni. Mogą one lepiej rozróżniać subtelne różnice w odcieniach i dostrzegać więcej szczegółów w kolorowych obrazach. Wynika to prawdopodobnie z różnic hormonalnych i genetycznych.

Oprócz czynników wewnętrznych na nasze postrzeganie kolorów ma wpływ także:

• światło np. oświetlenie ścian, które może zmieniać wygląd kolorów;

• mechanizmy adaptacyjne w oku — dostosowuje się ono do panujących warunków oświetlenia, co może wpływać na postrzeganie barw;

• towarzystwo innych kolorów — barwy bywają odbierane jako bardziej wyraziste np. w otoczeniu bieli i zgaszone w otoczeniu ciemnych kolorów — z tego powodu tak ważne jest odpowiednie łączenie kolorów.

Jak percepcja barw wpływa na nasze emocje?

Nauka o tym, jak kolory wpływają na ludzkie emocje i samopoczucie to „psychologia barw” (link wew: Psychologia barw: wpływ kolorów na nasze emocje). Dzięki niej wiemy, jak różne barwy oddziałują na naszą psychikę i jak możemy je wykorzystać, aby wpływać na otoczenie i innych ludzi.

Przykład? Oto, jak na ludzkie emocje działa kilka popularnych we wnętrzach kolorów:

• Biały — daje odczucie czystości, świeżości, sterylności, ale też chłodu i pustki. Symbolizuje świeżość, porządek i higienę. Uspokaja i wycisza, w nadmiarze powoduje smutek.
  

• Czarny — przykuwa uwagę i skupia wzrok. Pobudza i motywuje do działania. W nadmiarze może przytłaczać i wywoływać zmęczenie. Informacje przedstawione na czarnym tle są lepiej zapamiętywane i szybciej przyswajane. Aktywuje wydzielanie melatoniny, czyli hormonu snu. Może wywoływać uczucie smutku i przygnębienia.
  

• Czerwony — pobudza układ nerwowy, co może prowadzić do zwiększenia częstotliwości akcji serca, ciśnienia krwi i tempa oddychania. Zwiększa apetyt. Skupia uwagę, motywuje do działania, zwiększa pewność siebie. W nadmiarze wywołuje agresję i zmęczenie.
  

• Niebieski — kolor spokoju, relaksu i harmonii. Wywołuje uczucie odprężenia i wyciszenia. Zmniejsza apetyt. Pobudza kreatywność i wyobraźnię.
  

Dowiedz się też, co warto wiedzieć o „feng shui i kolorach” (link wew: Feng shui a kolory ścian: jak wybrać idealny kolor?).

Jak zmienia się percepcja barw w zależności od warunków oświetlenia?

Oprócz budowy samego oka i psychofizycznych cech każdego człowieka na percepcję barw ma wpływ także oświetlenie. Poszczególne kolory w różnym świetle mogą prezentować się inaczej, czego doświadczył chyba każdy, kto wybierał kiedyś kolor farby na ściany. Właśnie dlatego przy wyborze koloru do wnętrza, warto korzystać ze wzorników kolorów.

Światło ciepłe, o niskiej temperaturze barwowej, zawiera więcej czerwonych i pomarańczowych składników, co może powodować, że kolory wydają się bardziej ciepłe, nasycone i mniej kontrastowe. W świetle ciepłej żarówki czerwień będzie więc bardziej czerwona, a beż zacznie wpadać w lekki róż.

Z kolei światło chłodne (o wysokiej temperaturze barwowej) zawiera więcej niebieskich i fioletowych składników. Kolory w tym świetle wydają się zimniejsze, bladsze i bardziej kontrastowe. We wnętrzach najlepiej widziane jest więc oświetlenie neutralne, zbliżone do światła dziennego.

Dobierając kolor do wnętrza, trzeba też wziąć pod uwagę natężenie światła, w tym przede wszystkim dziennego. W jasnym świetle kolory postrzegamy jako bardziej wyraźne i intensywnie. W słabym świetle kolory stają się mniej wyraźne i bardziej stonowane. Wydają się też ciemniejsze oraz smutniejsze i przygaszone.

Jakie znaczenie ma percepcja barw w aranżacji wnętrz?

Rozumienie psychologii kolorów i ich wpływu na ludzką percepcję barw jest niezbędne do tworzenia harmonijnych i funkcjonalnych wnętrz. Podobnie z wiedzą, jak na kolory wpływają strony świata i dostęp do światła.

Kolory mogą optycznie powiększać lub zmniejszać pomieszczenia. Jasne kolory, takie jak biel i kremowy, odbijają więcej światła, co sprawia, że przestrzeń wydaje się większa i jaśniejsza. Ciemne kolory, takie jak brąz i granat, pochłaniają więcej światła, co może sprawiać, że pomieszczenie staje się optycznie mniejsze i bardziej przytulne. Jak optycznie powiększyć pokój? Wykorzystaj jasne kolory i powierzchnie odbijające światło!

Kolory można też wykorzystywać do kreowania różnych nastrojów we wnętrzu. W salonie może to być np. pastelowy, który poprawia nastrój lub beżowy, który łagodzi emocje. W sypialni warto postawić na kojącą ciemną zieleń lub nawet czarny, który poprawia wydzielanie melatoniny.

Dowiedz się też, jak łączyć ze sobą tapetę i farbę.